Yaşayan en ünlü matematikçilerden John H. Conway (1937- ), matematiğin sonlu gruplar, düğümler kuramı, sayılar kuramı, kombinatorik oyunlar ve kodlama teorisi alanlarında yaptığı çalışmaların yanında, eğlence amaçlı matematiğe (İngilizcesi recreational mathematics) yaptığı katkılarıyla, özellikle de Conway’in Hayat Oyunu ile biliniyor.
Henüz 11 yaşında matematikçi olmak isteyen Conway matematik eğitimini Cambridge’de tamamladı ve doktorasını aldığı 1964 yılında Cambridge’de çalışmaya başladı. Oradaki görevini 1986’da Princeton Üniversitesine geçinceye kadar devam ettirdi. İngiliz matematikçi şu an Princeton’da emetitus profesör.
Matematiğe çok geniş bir yelpazede ve derin katkılar yapmıştır. Berlekamp ve Guy ile birlikte kombinatorik oyunlar kuramını geliştirdiler ve konunun temel kitabı olan ‘Winning Ways for Your Mathematical Games’ kitabını yazdılar. Geliştirdikleri kuram aracılığı ile Conway sürreel sayılar adıyla bilinen, reel sayıları ve sonsuz küçükler ile sonsuz büyükleri de içeren yeni bir sayı sistemi geliştirdi.
Geometri alanında 24-boyutta küre paketleme problemi ile de ilişkili olan Leech ızgarasının simetri grubunu hesapladı. Hangi şekillerin bir yüzeyi kaplayacağını söyleyen Conway kriterini ortaya koydu. Düğüm teorisinde bir düğüm değişmezi olan Conway polinomunu tanımladı ve düğümleri ifade etmek için Conway notasyonunu geliştirdi.
Gruplar teorisinde ‘Sonlu Gruplar ATLASI’ kitabının yazılmasına büyük katkılar sundu, Curtis ve Norton ile ilk defa sporadik grupların somut temsillerinin tasvirini yaptı. Leech ızgarasından yola çıkarak üç adet yeni sporadik grup buldu, bunlar Conway grupları adıyla anılır. Norton ile birlikte sporadik grupların en büyüğü olan canavar(monster) grup ile eliptik modüler fonksiyonların bağlantısını ileri süren ‘Monstrous Moonshine’ isimli sanıyı ortaya attı. Böylece matematiğin bağlantısız olduğu düşünülen iki konusu, grup teorisi ve karmaşık fonksiyonlar kuramı arasında bir köprü kuruldu.
Verilen tarihin haftanın hangi günü olduğunu bulmaya yarayan Kıyamet Günü Algoritmasını geliştirdi, bu algoritma hesabın kafadan çok hızlı yapılabilmesini de sağlıyor. Conway genelde cevabı iki saniye içinde veriyormuş, hızını arttırmak için bilgisayarını her açtığında karşısına rastgele bir tarih koyan bir yazılım ile sürekli antreman yaptığı söyleniyor.
Ayrıca eğlence için yapılan matematiğe çok fazla katkısı var, bunların en ünlüsü Conway’in Hayat Oyunu. Karelere bölünmüş bir düzlemde, etrafındaki sekiz karede kaç komşusu yaşadığına göre hayatta kalan ya da ölen canlılar topluluğunun geleceğini gösteren oyun, çok basit kurallar ile ne kadar karmaşık gelişmeler yaşanabileceğine çok güzel bir örnek. Hücresel otomatlar kuramının başlamasına ve gelişmesine yardımcı olmuştur.
Hikâyelerini kendi ağzından dinlemek isterseniz, özellikle Numberphile kanalında pek çok röportajını bulabilirsiniz.
