Bu haftaki konuğumuz, kategori ve homotopi teorisi alanlarındaki önemli çalışmaları sayesinde 2021 yılında John & Joseph Birman araştırma ödülüne layık görülen Emily Riehl. Kategori teorisindeki en parlak isimlerden olan ve çok sayıda ödül ve maddi destek alan genç matematikçi, aynı zamanda çok iyi viyola çalıyor ve amatör ligde futbol oynuyor.
Riehl 1980’lerin ortalarında Amerika’nın İllinois eyaletinde doğar. 9 yaşında, Jurassic Park filmindeki matematikçi Ian Malcolm karakterinden ilham alarak matematikçi olmaya karar verir. Böylece küçük yaşta hedefini belirleyen Riehl, lise yıllarında Tits çizgeleri ile ilgili projesiyle İntel’in düzenlediği bilim yarışmasında üçüncü olur ve $50.000 dolar ödül alır.
Harvard Üniversitesi’nde lisans eğitimini aldıktan sonra bir senelik bir master programı için Cambridge Üniversitesine geçer. Doktorasını ise Chicago Üniversitesi’nde yapar. Harvard Üniversitesinde dört yıl doktora sonrası araştırmacı olarak çalıştıktan sonra, John Hopkins Üniversitesinde, günümüzde de devam ettiği işine başlar.
Kategori teorisi üzerine çalışan Emily Riehl’in özel olarak ilgilendiği konulardan biri (sonsuz) ∞-kategoriler. Kategoriler kabaca nesneler ve aralarındaki ilişkilerden (matematiksel adıyla morfizmalardan) oluşan yapılar. Dolayısıyla dünya algımızı sadece nesnelerden oluşan kümelere oranla daha iyi temsil edebiliyorlar. 2-kategorilerde ise bunlara ek olarak ilişkiler arasında da ilişkiler var, 3-kategoriler de tahmin edilebileceği gibi ilişkiler arası ilişkiler arası ilişkileri de içeriyorlar. Bu şekilde devam ederek n-kategorilerden ve ∞-kategorilerden bahsetmek mümkün. Kategori teori hakkında daha fazla bilgi için, Riehl’in yayınevi ile yaptığı özel bir anlaşma sonucu çevrim içi kopyasını ücretsiz şekilde yayınladığı Category Theory in Context isimli kitabına buradan ulaşabilirsiniz.Özel olarak ∞-kategoriler ile ilgilenenlere ise
Riehl’in Dominic Verity ile beraber yazma sürecinde olduğu Elements of ∞-Category Theory isimli kitabı tavsiye ediyoruz.
Riehl 2020 yılında John Hopkins Üniversitesinden her yıl alanında lider olan bir araştırmacıya verilen $250.000’lık prestijli bir ödül aldı. Aynı zamanda da Berkeley Üniversitesi Matematiksel Bilimler Araştırma Enstitüsünde (MSRI) 2020 kış döneminde gerçekleşen iki programdan biri, Riehl’in baş organizator olduğu Yüksek Kategoriler ve Kategorileştirme çalışmasıydı. Ocak ayında planlandığı gibi başlayan program, pandeminin yayılması sonucu kısmen çevrim içi olarak gerçekleştirildi.
Emily Riehl matematiğin sosyal yönü ve kitlelere ulaşımı ile de ilgili çalışıyor. LGBT+ matematikçi organizasyonu olan Spectra’nın kurucu üyelerinden. Numberphile platformunda videoları var. Matematik, fizik ve felsefe ile ilgili yazılara yer verilen The n-Category Café isimli blogda yazıyor ve çevrim içi edX platformunda kitle dersleri anlatıyor. Genç matematikçiyi kendi ağzından dinlemek isteyenler için yakın zamanda yapılmış bir röportajına buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça:
Emily Riehl, Kişisel İnternet Sitesi, Johns Hopkins Üniversitesi.
Beth Malmskog, An Interview with Emily Riehl, AWM News, Kasım-Aralık 2017.
Mireia Martínez i Sellarès, Emily Riehl, pt. 1, pt. 2, Avrupa Kız Matematik Olimpiyatları İnternet Sitesi, Eylül 2019.
Sandy Alexander, Mathematician Emily Riehl Earns President’s Frontier Award, Ocak 2020.
Rachel Crowell, Conducting the Mathematical Orchestra From the Middle, Quanta Dergisi, Eylül 2020.
