Geçtiğimiz cuma günü 21. Yüzyılın 21. Yılının 21. Günüydü. Eski matematik profesörü Inder J. Taneja, internet sayfasında bu günü kutlamak için 21×21’lik sihirli bir kare paylaştı(EN).
İngiltere’de her yıl eğitim ve teknoloji alanlarını buluşturan en iyi girişimlere verilen Bett Ödülleri daha bu yılki sahiplerini bulmadı ama finalistler belli oldu. Yılın en yenilikçi girişimi ödülünün (Innovator of the Year) kısa listesinde, interaktif matematik öğrenim sitesi Mathigon da yer aldı (EN). Mathigon’un matematik eğitimine dair yaklaşımlarını incelemek için internet sitesini ziyaret edebilirsiniz(EN). Biz de Matematiğin Peşinde ekibi olarak bu sitedeki içerikleri Türkçe’ye çeviriyoruz(TR).
Biyologların yaptığı işlerden biri, doğadaki maddeleri birbirleriyle karşılaştırıp sınıflandırmak. Renk ve büyüklüklere göre karşılaştırma yapmak daha kolayken, maddelerin şekillerini ölçüt almak epey uğraştırıcı olabilir. Max Planck Moleküler Bitki Fizyolojisi Enstitüsünden Jacqueline Nowak ve çalışma arkadaşları bu problemi çözmek için matematiksel bir yöntem geliştirdiler(EN). Bu yöntemde, sınırlarıyla tasvir edilen şekiller karşılaştırılıp, benzer olanlar bir araya getirilerek bir ağ oluşturuluyor. Bu yolla organlar ve hücreleri arasındaki ilişkinin daha iyi incelenebileceği düşünülüyor.
40 yılını Nasa’da geçirmiş, süpersonik uçakların sessiz çalışmasına katkıda bulunmuş ünlü mühendis Christine Darden, Quanta dergisiyle röportajında(EN) asıl tutkusunun matematik olduğunu söylüyor. Darden uygulamalı matematik alanında master eğitimi aldıktan sonra 1967 yılında Nasa’nın “İnsan Bilgisayarlar” olarak tanımladığı ekibe katılıyor. Çok zaman alan tekdüze hesaplar yapmayla sınırlı görevinden sıkılınca, matematiğin yaratıcı olabileceği alanlarında çalışabilmek için mühendislik doktorası almaya karar veriyor.
Mobius şeridinin “iki yüzüne” de düz bir çizgi çizmek isterseniz elinizi hiç kaldırmadan bunu başarabilirsiniz! Scientific American’da Mobius şeridinin “zamana meydan okuyan yolculuğuyla” ilgili bir yazı yayımlandı(EN). Yazıda bu ilginç geometrik nesnenin hem bilimdeki kullanımından hem de zamanı algılayış biçimimize etkilerinden söz edilmiş.
Galatasaray Üniversitesi Matematik Kulübü’nün hazırladığı Voldemath isimli bir matematik dergisi çıkarıyor. Derginin 9. sayısına kulübün internet sitesinden ulaşabilirsiniz(TR). Yeni kurulan siteye, derginin eski sayıları ve kulübün etkinlikleri de eklenecek.
Başta Avrupa olmak üzere, dünyanın her yerinden popüler matematik etkinliklerini tek bir haritada bir araya getiren Pop Math(EN) isimli internet sitesi geçtiğimiz perşembe günü kullanıma açıldı. Avrupa Matematik Derneği tarafından hayata geçirilen site bir takvim görevi görüyor ve fiziksel ve çevrim içi tüm matematik etkinliklerine yer veriyor. Siz de kendi etkinliklerinizi siteye ekleyebilirsiniz. Şu an Türkiye’den hiç bir etkinlik eklenmemiş durumda.
Matematik biliminin Birleşik Krallık ekonomisine katkısı 208 Milyar sterlin, yani toplam gayrisafi katma değerin yüzde 16’sı kadar(EN). Hükümet geçtiğimiz yıl matematik araştırmalarına 300 milyon sterlin ek destek vereceğini açıklamıştı. Bu program kapsamında ülkedeki üç büyük araştırma enstitüsü olan ICMS(Uluslararası Matematiksel Bilimler Merkezi), INI(Isaac Newton Ensitüsü) ve HIMR(Heilbronn Matematiksel Araştırma Enstitüsü) önümüzdeki beş yıl için sırasıyla 5, 10 ve 20 milyon sterlinlik ek yatırım alacaklar. Bu durumda örneğin ICMS’in bir yıllık bütçesi 3 milyon sterlinden 5’e çıkmış oluyor. Ülkemizde matematiğin ekonomiye katkısı ne kadar bilmiyoruz, bu ölçekte bir matematik araştırma enstitümüz ise şimdilik yok.
18. yüzyıl Avrupasında salgın bir hastalık 8 kişiden birini öldürüyordu. Uzakdoğudan gelen bir tedavi ise 200 kişiden birini öldürüyordu. Herkese tedavi uygulayıp toplumuz 200’de birini öldürmek mi, yoksa başka bir tedavi için bekleyip hastalığı kontrol altına almaya çalışmak mı? İki matematikçi, Dainel Bernoulli ve d’Alembert, farklı görüştelerdi(FR). Bernoulli’nin konuyla ilgili hesaplarına dair ayrıntılı bir yazıya buradan(FR) erişebilirsiniz.
Dün akşam Matematiğin Peşinde YouTube kanalında Caribou Matematik Yarışması konulu bir yayın vardı. Merve Atasay Sunay’ın konuğu Duygu Özdemir, yarışmanın ülkemize geliş hikayesini anlattı. Asıl amacı öğrencilerin keyifli bir deneyim yaşaması olan yarışmaya ülkemizden yaklaşık altı bin öğrenci katılıyor. İngilizce düzenlenen yarışmada öğrenciler hem dünyadaki akranlarıyla ortak bir etkinliğe katılarak kendilerine güvenlerini geliştiriyor, hem de matematiğin evrensel bir dil olduğunu görüyorlar. Yayının kaydını YouTube kanalından(TR) izleyebilirsiniz.
