Masatoshi Gündüz İkeda (1926-2003) Japonya’da doğup büyümüş, sonrasında Türk vatandaşlığı almış sayılar kuramı ve cebir üzerinde çalışmalar yapmış bir matematikçimizdi.
İstatistikçi bir babanın ve ev hanımı bir annenin oğlu olarak Tokyo’da dünyaya gelen İkeda, çocukluğu boyunca vaktinin çoğunu evde kitaplar okuyarak geçirmiş, harçlıklarını biriktirip sahaflardan matematik kitapları alıp çalışmış.
1948’de Osaka üniversitesi matematik bölümünü bitiren ve 1953 yılında doktorasını alan İkeda sonrasında dört yıl Nagoya ve Osaka üniversitelerinde çalışır. 1957 yılında Alexander von Humboldt Vakfı’nın araştırma bursunu kazanarak Hamburg Üniversitesi matematik bölümüne Hasse ile çalışmaya gider. İleride eşi olacak Emel Ardor da aynı bursla biyokimya üzerinde çalışmaktadır ve Hamburg’da tanışırlar. 1960 yılında beraber Türkiye’ye dönerler, Emel hanımın ailesi kızlarıyla evlenmesi için İkeda’nın Türk olmasını isterler ve Masatoshi İkeda 1964 yılında Türk vatandaşlığı ile birlikte Gündüz adını da alır.
Türkiye’ye ilk gittiği yıllarda bürokrasinin de etkisiyle bir sürü iş bulmakta zorlanan İkeda, Hasse’nin doktora öğrencisi olan Cahit Arf ile görüşüp tanışır. 1965 yılında doçentlik sınavını kazanarak Ege Üniversitesi’nde çalışmaya başlayan İkeda’ya bir önceki yıl öğrenci bursu olarak aylık 75 lira verilmiş. Ege’de İkeda’yı iki defa ziyaret eden Cahit Arf kendisini ODTÜ’ye davet eder. Ege Üniversitesi duruma hemen razı olmaz, ancak bir yıllık misafir olarak ODTÜ’ye gitmesine izin verir. Tabi sonrasında ODTÜ kendisine kalıcı bir kadro teklif eder.
Sonrasında ODTÜ’de ve Hacettepe Üniversitesinde görevler yapan matematikçi bir yandan Hamburg üniversitesi, San Diego Kaliforniya Üniversitesi, Yarmouk Üniversitesi, Princeton Üniversitesi gibi kurumlarda da ziyaretçi olarak çalışır. TÜBİTAK Marmara Araştırma Enstitüsü, Feza Gürsey Enstitüsü gibi araştırma kurumlarımızda da aktif rol almış Masatoshi Gündüz İkeda’nın ülkemiz matematik tarihinde önemli bir yeri vardır. Oğullarından biri İlhan İkeda da şu anda Boğaziçi Üniversitesi matematik bölümünde çalışmaktadır.
İkeda’nın hayatına dair daha çok bilgi bulabileceğiniz, kendi açıklamalarına da yer veren Bilim ve Teknik dergisinde yayınlanmış bir yazıya buradan erişebilirsiniz.
