Düşünmek ve araştırma yapmak, genelde maddi kaygılardan bir süre uzak olabilmeyi gerektirir. Bir zamanlar bilim insanlarını himayesine alan ve onlara çalışmaları için istedikleri kadar zaman ve kaynak ayıran asilzadeler vardı. Günümüzde ise araştırmacıları destekleyip, bilimsel gelişime ivme kazandırma görevini araştırma enstitü ve merkezleri devraldı. Köşemizin bu haftaki konuğu, biri kendi adını taşıyan iki büyük araştırma merkezini faaliyete geçirmiş büyük bir matematikçi Richard Courant.
Courant 1888 yılında, o dönem Almanya’da olup günümüzde Polonya sınırları içinde kalan Lublinitz kasabasında doğar. Babası Yahudi bir iş adamı ve 15 kardeşten biridir. Aile içindeki sıkıntılar ve babasının işlerinin iyi gitmemesi çocukluk yıllarında onları maddi sıkıntıya sokar, sıklıkla taşınırlar. En sonunda babası resmi olarak iflasını ilan eder. 14 yaşındaki Courant bir yandan eğitimine devam ederken bir yandan da özel ders vererek geçimini sağlar. Özel ders verdiği öğrenciler arasındaki Nelly Neumann sonra ilk eşi olacaktır.
Üniversiteye Bresleau’da başlamasına rağmen, dostlarının tavsiyesiyle o dönemde birçok matematikçinin toplandığı Göttingen’e geçer. Minkowski ve Hilbert’in matematiksel fizik seminerlerine dahil olmayı başarır, bir süre sonra da doktorasını da beraber yapacağı Hilbert’in asistanı olarak çalışmaya başlar. Hilbert bu dönemde analiz ile ilgilenmektedir, bu da Courant’ın yetenekli olduğu bir konudur.
Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle orduya çağırılır, ama aktif askerlik kariyeri karnından vurularak yaralanması ile kısa kesilir. Cephedeyken telgraf iletimi için yeryüzündeki iletkenliği kullanan bir sistem aklına gelir. Fikir üstlerinden destek görünce, yürürlüğe konması üzerine çalışmaya başlar, sonra da insanları bu konuda eğitmekle görevlendirilir. Savaş sonrasında Göttingen Üniversitesi’nde çalışmaya başlar ve üniversite profesörlerinden Carl Runge’un kızı Nina ile ikinci evliliğini yapar.
1929’da devletten ve Rockefeller Vakfı’ndan aldığı destekle, Göttingen’de bir matematik enstitüsü kurulmasını sağlar. Ne yazık ki 1933’e kadar yöneticiliği yaptığı enstitüden Nazilerin iktidara gelmesiyle uzaklaştırılacaktır. Almanya ile bağını koparmak istememekle beraber, üniversitedeki pozisyonunu temelli olarak kaybetmesinin bir an meselesi olduğunun farkında olan Courant, New York Üniversitesi’nden gelen teklifi kabul ederek Amerika’ya geçer (Bu süreçte Courant’a Türkiye’den de teklif gider, hatta Courant durumu inceleme amacıyla Türkiye gezisi bile yapar. Bununla beraber Türkiye’deki politik ortam ve milliyetçilik ona çekici gelmez, sonuç olarak Almanya’ya daha uzak olmasına rağmen Amerika’yı tercih eder).
Courant ilk gittiğinde, New York Üniversitesi matematik alanında önemli bir merkez değildir, Göttingen’deki hareket ve canlılıktan eser yoktur. Oradaki havayı bir nebze olsun yakalamak isteyen Courant, çevresine yetenekli matematikçiler toplar ve askeri uygulamaları olan çalışmalar için devletten fon alarak bölümün bilinirliğini arttırır. Bir yandan da ulusal bir bilim enstitüsü için finansal destek bulmaya çalışır. Bu çabaların sonucu olarak New York Üniversitesi bünyesinde doğan Courant Enstitüsü’nün yöneticiliğini 1958’e kadar kendi üstlenir, sonrasında 1972’deki ölümüne dek danışman olarak devam eder.
Courant Enstitüsü bugün dünyadaki en önemli araştırma merkezlerinden biri kabul ediliyor. Üniversitenin matematik ve bilgisayar programlarının yanı sıra, alanında uzman bir çok matematikçiye de ev sahipliği yapıyor.
Courant’ın matematiğe yaptığı katkılar arasında değişimsel kalkülüs, minimal yüzeyler ve kısmi diferansiyel denklemler konusundaki çalışmaların yanında, yazdığı önemli kitaplar yer alıyor. Bunlardan bir tanesi Hilbert’in ders notlarından yola çıkarak kalema aldığı Methoden der mathematischen Physik (Matematiksel Fiziğin Yöntemleri) isimli, hala üniversitelerde kullanılan bir ders kitabı. Bir diğeri ise Herbert Robbins ile beraber yazdığı popüler matematik kitabı What is mathematics? (Matematik Nedir?). Çok beğenilen kitap birçok yabancı dile çevrilmiş ve çeşitli ülkelerde satılıyor (Bu dillerin arasında ne yazık ki Türkçe şimdilik yok).
Kaynakça
- Constance Reid. Courant. Copernicus, New York, 1996.
- New York Üniversitesi Arşivleri. Guide to the Richard Courant Papers MC 15.
- MacTutor Matematik Tarihi Arşivi: Richard Courant.
